Ochotnicza Straż Pożarna w Rachcinie to straż z historią wielu dekad, której materialnym świadectwem jest m.in. statut z polską pieczęcią urzędową ukryty z narażeniem życia przed Niemcami w trakcie II wojny światowej.
Opowieść o OSP Rachcin zaczyna się w 1927 r. Działała już wtedy grupa osóh spieszących regularnie do pomocy w gaszeniu pożarów w Rachcinie i okolicy. Entuzjazm tej działalności nie uszedł uwadze nauczyciela Szkoły Powszechnej w Rachcinie, Kazimierza Ziemniewicza, który został pierwszym naczelnikiem OSP Rachcin. Z czasem nowopowstająca organizacja zyskała pompę ręczną (1932 r.) i status stowarzyszenia (formalne potwierdzenie istnienia stowarzyszenia - 1935 r.). Przy OSP Rachcin powstała orkiestra, co było początkiem zbórki funduszy na budowę remizy.
Pierwszy sprzęt OSP Rachcin (pompa, hełmy, dwukułka z beczką itd.) gormadzono w drewnianym szajerku w obrębie posesji Rachcin 9, gdzie przed i po II wojnie światowej, była szkoła powszechna. Z zebranego przez dzieci szkolne materiału powstał dzwon alarmowy.
27.08.1937 r. złożono kamień węgielny pod budowę murowanej remizy OSP Rachcin. Posadowiona została naprzeciw krzyża przydrożnego, po wschodniej stronie starego kręgu zabudowy wsi Rachcin, gdzie wychodziła droga do Cyprianki i Chełmicy. W czerwcu 1938 r. nowa remiza była już użytkowana - zorganizowano w niej zakończenie roku szkolnego 1937/1938.
Z dokumentu fundacyjnego Remizy OSP Rachcin (zachowany rękopis z 1937 r.) wynika, że w skład zarządu OSP Rachcin wchodzili:
Prezes - Jerzy Aleksandrowicz, właściciel majątku Okrągła,
Naczelnik - Kazimierz Ziemnieiwcz, nauczyciel Szkoły Powszechnej w Rachcinie,
Członek Zarządu - Władysław Kraziński, gospodarz ze wsi Rachcin,
Członek Zarządu - Eugeniusz Celmer, gospodarz ze wsi Rachcin,
Członek Zarządu - Karol Chowaniec, nauczyciel Szkoły Powszechnej w Bogucinie.

Fot. 1 Tworzenie pustaków na budowę remizy OSP Rachcin, lata 30. XX w. Od lewej - Kazimierz Ziemniewicz, Józef Politowski.

Fot. 2. Sala lekcyjna szkoły powszechnej w Rachcinie. Za biurkiem nauczyciel szkoły - Kazimierz Ziemniewicz, pierwszy naczelnik OSP Rachcin. Lata 30. XX w.

Fot. 3. Remiza OSP Rachcin zbudowana w latach 1937-1938. Fotografia wykonanana w połowie lat 70. XX w. - na krótko przed zbudrzeniem pierwszej remizy i postawieniem w jej miejscu "Klubu Rolnika".

Fot. 4. Ćwiczenia OSP Rachcin na boisku szkolnym, lata 30. XX w. (dziś posesja Rachcin nr 9). Fotografia w oryginale szara - pokolorowana na potrzeby zemieszczenia na tej witrynie.

Fot. 5 Prezentacja sposobu użycia pompy ręcznej OSP w Rachcinie, lata 30. XX w. Na zdjęciu pierwszy z lewej druh W. Dykow.
Wraz z wybuchem II wojny światowej OSP Rachcin i jej członkowie dzielili losy kraju. W szeregach Wojska Polskiego zmagania z Niemcami toczyli również druhowie OSP Rachcin. Jednym z nich był bomb. Czesław Misterski, urodzony w 1912 r. w Rachcinie, żołnierz 31 PAL Armii Pomorze. Poległy w obronie Warszawy 17.09.1939 r., spoczął ostatecznie na Powązkach Wojskowych.
Wraz z nastaniem okupacji niemieckiej remiza została przejęta przez Niemców. Zrabowali oni instrumenty strażackiej orkiestry, które już do Rachcina nie wróciły. Komendantem został nieznany z imienia i nazwiska Niemiec. Niemcy przewrócili stojący naprzeciw remizy krzyż przydrożny. Na niej zaś zamieścili megafon z komunikatami o zwycięstwach wojsk niemieckich, zabraniając jednocześnie posiadania radia w domach.
Pierwszy naczelnik OSP Rachcin, druh Kazimierz Ziemniewicz, zginął w niemieckim obozie śmierci Mauthausen 9 marca 1941 r.
W 1945 r. uciekający Niemcy zabrali ze sobą materiały do kontynuacji prac budowlanych przy remizie. 23.01.1945 r. okolica nasza była już wolna od okupanta hitlerowskiego. Jednak odbudowa OSP nie była łatwym zadaniem w małej miejscowości, gdy okazało się, że spośród 24 zasilających ją przed wojną osób, w Rachcinie pozostało zaledwie kilka. Działalność OSP Rachcin była więc słabo widoczna na zewnątrz.
Wraz z odwilżą postalinowską, po 1956 r., rozpoczęło się ożywienie OSP Rachcin.
Remiza strażacka OSP Rachcin przetrwała wojnę bez większego uszczerbku i służyła lokalnej społeczności do spotkań, zabaw, a nawet czasowego nauczania wyrugowanej ze szkół religii. Stara remiza stawała się zbyt ciasna, ale „wtłoczona” w mały trójkąt stanowiony z dwóch stron drogami a z trzeciej prywatną działką, nie mogła być rozbudowana.
W 1969 r. Walne Zebranie OSP podjęło uchwałę o budowie nowej Remizy strażackiej, a kronika strażacka OSP Rachcin spisana w 1973 r. wskazuje, że do tej budowy usilnie dążył […] Przewodniczący Pr. Gr. R. N. w Fabiankach Makowski Władysław, Prezes OSP Urbaczewski St., Skarbnik OSP Kraziński St. i [Kraziński] Józef oraz Wilmański Wacław. Wspomniana kronika zawiera listę 18 ofiarnych członków OSP, którzy budowę remizy popierali własną pracą przy każdej okazji, a szczególnie przy zwózce materiałów budowlanych:
• Stanisław Urbaczewski;
• Stanisław Kraziński;
• Józef Gutowski;
• Józef Lipiński;
• J. Kraziński s. Jana;
• Wacław Wilmański;
• Eugeniusz Lewandowski;
• Henryk Maj;
• Eugeniusz Kletkiewicz;
• Kazimierz Politowski;
• Bolesław Kraziński;
• Władysław Grudowski;
• Paweł Grudowski;
• Roman Smoliński;
• Czesław Celmer;
• Tadeusz Sztuka;
• J. Kraziński s. Józefa;
• Kazimierz Klimaszewski.

Remiza OSP Rachcin, oddana do użytku w 1973 r., na fotografii wykonanej w marcu 2003 r.
4 września 1977 r. obchodzono symboliczne 50-lecie istnienia i działalności Ochotniczej Straży Pożarnej w Rachcinie. Z tej okazji nastąpiło wręczenie sztandaru jednostce. W trakcie uroczystości, na placu przed Remizą OSP Rachcin, Wicewojewoda Włocławski i Prezes Zarządu Okręgu Wojewódzkiego OSP we Włocławku Jerzy Orłowski przekazał sztandar Naczelnikowi OSP Rachcin Janowi Urbaczewskiemu, od którego sztandar przyjął Józef Lipiński – wieloletni Gospodarz OSP Rachcin. Za aktywną i wieloletnią działalność odznaczenia związkowe – Strażak Wzorowy – otrzymali:
• Jan Kraziński,
• Paweł Grudowski,
• Józef Gutowski,
• Ryszard Deskiewicz,
• Jan Kalinowski,
• Władysław Grudowski,
• Bolesław Kraziński,
• Józef Lipiński.
Po wręczeniu sztandar z defiladą wprowadzono do siedziby OSP Rachcin. Część artystyczną zapewniło miejscowe Koło Gospodyń Wiejskich i młodzież. Na koniec odbyła się zabawa taneczna.

Ręczny haft na awersie sztandaru OSP Rachcin nadanego w 1977 r.
Po 1983 r. OSP Rachcin otrzymała od Komendy Rejonowej Straży Pożarnej w Lipnie samochód pożarniczy GLM Żuk A-15, kończąc czas użytkowania prywatnych ciągników i przyczep. Wraz z przyznaniem samochodu nastąpiło przydzielenie jednostce motopompy PO5 „Polonia”, która zastąpiła dotychczasową pompę ręczną. Stała się więc OSP Rachcin „jednostką typu S”.

W listopadzie 2013 r., z rozkazu Kujawsko-Pomorskiego Komendanta Wojewódzkiego PSP w Toruniu, OSP Rachcin otrzymała nieodpłatnie na własność kolejny samochód pożarniczy. Był nim specjalny samochód pożarniczy GLM LDV użytkowany wcześniej przez JRG nr 3 w Bydgoszczy.
90-lecie OSP Rachcin
Wręczenie sztandaru OSP Rachcin 1.10.2022 r. |