Jerzy hrabia Aleksandrowicz - Pierwszy Prezes OSP Rachcin, absolwent wydziału prawa uniwersytetu w Petersburgu. W 1917 roku współpracował z W. Mołotowem (późniejszym sygnatariuszem niesławnego paktu Ribbentrop - Mołotow) przy przerzucie ziemian rosyjskich do Polski (tzw. "biała emigracja") - udzielona pomoc umożliwiła uratowanie życia wielu rosyjskich arystokratów. Ten epizod z życia Pierwszego Prezesa OSP Rachcin opisuje Piotr Gałkowski na kartach swych opracowań dotyczących ziemiaństwa.
Po wielkim pożarze lasów w tutejszym majątku hrabiego Aleksandrowicza w 1932 roku straż w Rachcinie otrzymała ręczną pompę. Skuteczne starania o jej uzyskanie podjął pierwszy naczelnik straży w Rachcinie i kierownik tutejszej szkoły Kazimierz Ziemniewicz. Inicjatywę poparł hrabia Aleksandrowicz, który został pierwszym prezesem OSP Rachcin.
Druhowie OSP Rachcin z uzyskaną w 1932 roku ręczna pompą.
Fotografia ze zbiorów Lucyny Łojek primo voto Ziemniewicz,
wdowy po Pierwszym Naczelniku.
Przedwojenna straż w Rachcinie przejawiała aktywną działalność kulturalną. W 1935 roku powstała orkiestra strażacka.
Wiosną 1937 roku straż pożarna w Rachcinie przystąpiła do budowy remizy. Z zapisów kronikarskich wiemy, że "każdy gospodarz przyjął obowiązek złożyć ofiarę pieniężną lub jedną sztukę drewna budowlanego a kiedy brakło i tego Gustaw Politowski pożyczył na wykończenie remizy 120 zł. a które nie zostały mu zwrócone początkowo z braku gotówki potem pięcioletni okres okupacji, a wreszcie powojenna zmiana wartości". 27 sierpnia 1937 roku odbyła się uroczystość włożenia kamienia węgielnego. Wkrótce obiekt został oddany do użytku i w czerwcu 1938 roku w remizie odbyła się uroczysta akademia szkolna z okazji zakończenia roku szkolnego.
Pustaki na budowę remizy w Rachcinie, 1937 rok.
Fotografia ze zbiorów Lucyny Łojek primo voto Ziemniewicz,
wdowy po Pierwszym Naczelniku.
U schyłku dwudziestolecia międzywojennego była więc straż pożarna w Rachcinie organizacją prężną i rozwiającą się. Jednostka posiadała murowaną remizę, orkiestrę, dzwon alarmowy, pełne umundurowanie, ręczna pompę, beczkowóz. Do organizacji należało 24 druhów. Zarząd straży pożarnej w Rachcinie tworzyli druhowie: hrabia Jerzy Aleksandrowicz - prezes, Kazimierz Ziemniewicz (kierownik szkoły w Rachcinie) - naczelnik, Władysław Kraziński (gospodarz, fundator budynku szkolnego z 1926 r.) - członek, Eugeniusz Celmer - członek, Franciszek Wilmański (sołtys Rachcina) - członek, Karol Chowaniec (nauczyciel szkoły w Bogucinie) - członek. W realizowanych zamierzeniach straż pożarna w Rachcinie uzyskiwała skuteczne wsparcie ze strony wójta gminy Szpetal Kostkowskiego, Powiatowego Instruktora Straży Pożarnej w Lipnie Kiellera i jego następców: adwokata Kalksteina oraz instruktora Kupieckiego.
Pierwsza remiza OSP Rachcin - jej budowę zakończono w 1938 roku.
Kres dobrym czasom rozwoju przyniosła napaść niemiecka na Polskę we wrześniu 1939 roku. W walce na froncie poległo dwóch strażaków z Rachcina - Józef Mizak i Czesław Misterskii (poległ w obronie Warszawy). Naczelnik Kazimierz Ziemniewicz zginął w niemieckim obozie śmierci Mauthausen - Gusen w 1941 roku. Ci, którzy przetrwali, zostali siłą wcieleni do okupacyjnej straży pożarnej, którą niemiecki okupant uruchomił w Rachcinie w 1941 roku. W styczniu 1945 roku uciekający hitlerowcy przywłaszczyli sobie "materiały budowlane" przeznaczone do prac przy remizie do realizacji własnych celów.
Tablica upamiętniająca Pierwszego Naczelnika na cmentarzu parafialnym w Chełmicy.
Po zakończeniu działań wojennych nastąpiła reaktywacja straży. Szczególne znaczenie w ożywianiu działalności OSP przyniosło odtworzenie struktur Związku Ochotniczych Straży Pożarnych w 1957 roku. Uchwałą z 1969 roku zarząd OSP Rachcin rozpoczął starania o budowę kolejnej remizy. Zarząd OSP Rachcin tworzyli wtedy druhowie: Stanisław Urbaczewski - prezes, Stanisław Kraziński - skarbnik, Józef Kraziński - członek, Wacław Wilmański - członek. Działania straży pożarnej w Rachcinie poparł przewodniczący gromadzkiej rady narodowej w Fabiankach Władysław Makowski.
Nowa strażnica z obszerna salą, szatnią, dwoma pomieszczeniami socjalnymi i garażem została uroczyście oddana do użytku 27 maja 1973 roku. Remizę otworzył prezes Zarządu Oddziału Powiatowego ZOSP we Włocławku Tadeusz Sutorowski przekazując klucze prezesowi Stanisławowi Urbaczewskiemu. Sukces osiągnięto dzięki aktywnej postawie druhów OSP w Rachcinie. Dotacje na budowę otrzymano ze Związku Ochotniczych Straży Pożarnych (dzięki wsparciu oddziałów: powiatowego we Włocławku i gminnego w Szpetalu Górnym), Gminy Szpetal Górny (wcześniej także ze strony Gromadzkiej Rady Narodowej w Fabiankach) oraz z Cukrowni Chełmica. Swój wkład w budowę remizy dla OSP w Rachcinie wniosło 12 druhów OSP Chełmica Cukrownia z druhem Bątkowskim na czele. Strażacy z Chełmicy wspólnie z druhami OSP Rachcin bezinteresownie pracowali przez cały dzień przy wykopie i zalewaniu fundamentów.
Szczególną okazją do świętowania była pięćdziesiąta rocznica utworzenia OSP w Rachcinie. Impreza odbyła się 4 września 1977 r. w nowej remizie OSP Rachcin. Na uroczystość złożyło się nadanie nowego sztandaru, część artystyczna i zabawa.
Sztandar OSP nadany naszej jednostce 4 września 1977 r.
Strażacy organizowali w Rachcinie popularne zabawy, na które przybywali liczni młodzi ludzie z bliższej i dalszej okolicy. Często obszerna sala z trudem mieściła wszystkich gości. Zyski z imprez przeznaczano na wyposażenie sali. Kres zabawom przyniósł stan wojenny.
Od roku 1985 druhowie OSP Rachcin wyjeżdżali do pożaru samochodem bojowym marki Żuk A-15 typu GLM 8 wyprodukowanym w 1984 roku. Był to pierwszy w historii naszej OSP samochód bojowy. Funkcję naczelnika pełnił wtedy druh Jan Urbaczewski.
A jak jest obecnie?
Bibliografia:
1) Kronika Ochotniczej Straży Pożarnej w Rachcinie z 1973 roku,
2) Kronika Szkolna z 1938 roku,
3) Galkowski P., Genealogia, s. 21, 35
4) Gałkowski P., Ziemianie, s. 362.
Zeznania świadków:
1) Lucyna Łojek primo voto Ziemniewicz, wdowa po Pierwszym Naczelniku
